Har du visor, min vän..

Nú bløðini skrivað, várt land fer um koll.. tí onkur danskur bankafidusur hóttir við morðbrandi, um bankin ikki verður seldur umgangandi, fekk eg bara hug til at leggja hendan vakra sangtekstin út á blogguna í kvøld. Elski bæði tekstin og lagið, sum eg ofta syngi, meðan Dalsgarð spælir undurfullan gittar. Og tað er at liva!

Har du visor, min vän..

Har du visor min vän, sjung dem nu!
För nu är tiden då visor ska sjungas
och den som ska sjunga är du!
I morgon är kanske för sent, min vän.
Så synd om de sånger som aldrig blir sjungna!
Så tala inte om visor med mig.
Lå-t visorna tala för dig.

Vill du älska min vän, gör det nu!
För nu är tiden för kärlek inne
och den som ska älska är du!
I morgon är kanske för sent, min vän.
Så synd om den längtan som aldrig har vågat!
Så tala inte om kärleken.
Lå-t kärleken tala min vän.

Vill du leva ditt liv, gör det nu!
För nu är tiden då ditt liv ska levas
och den som ska leva är du!
I morgon är kanske för sent, min vän.
Vem bryr sig då om vad du drömde och ville?
Så vänta inte på någonting sen.
Det är nu du ska leva min vän!

Bengt Ahlfors
 

Gummusa

Tríggir dýrabarir og sprelllivandi gullklumpar

Malla, systkinabarnið, gongur við fjórða barninum. Hon er sett at eiga um ein mánað. Men sórit kann sum kunnugt henda nær sum helst.
Frammanundan eiga hon og Sørin trý smá børn: Emil 5 ár, Conni 4 ár og Alex 3 ár. Nú Sørin er á boripallinum, leitaði eg mær suður at vera eitt sindur um hana hesa vikuna.
Vit báðar eru javngamlar og hava altíð verið sum systrar. So tað hava verið nakrir fantastiska deiligir dagar, har vit hava fingið alt ov lítið praktiskt frá hondini, tí tað er so nógv at tosa um allatíðina:))

Omanfyri 500 børn liva í fátækradømi í Føroyum

Hetta er seinna greinin um fátækt í Føroyum, sum eg lovaði at leggja út í dag. Greinin varð skrivað í apríl í ár. 

Omanfyri 500 børn liva í fátækradømi í Føroyum

Nógv børn í Føroyum líða neyð vegna fátækradømi. Hetta kann hava stórar avleiðingar fyri børnini, bæði sálarliga, kropsliga og sosialt.

Orð: Rigmor Dam
Mynd: Istock

Hon hevur ikki ráð til at keypa børnunum mjólk hvønn dag. Í staðin keypir hon eitt blikk av kálktablettum fyri 100 krónur. So fáa tey um ikki annað kálkina.
Ein onnur hevur ikki ráð til kjøt, og fær tískil allan døgurðamat frá privata hjálparfelagsskapinum “Hjálpin”, sum koyrir útgingnan mat frá handlunum út til stakar uppihaldarar. Hóast kjøtið ofta er brúnt og ikki reytt, er tað frægari enn onki kjøt, tí børnini standa í vøkstri.
Ella hvat vit mammuni, sum fer oman á bakka við tráðu í hond eftir smáfiski, tí køliskápið er skralltómt.
Støku uppihaldararnir siga við ein munn, at tað er ikki yvirskot til annað, enn tað hægst neyðuga. So brillur, tannlækni, kavadraktir, gaggur, vetrarstivlar, føðingardagar, ferðir, konfirmatiónir ella boyli til tennirnar á barninum koma altíð í síðstu røð. Tí peningur er ikki til slíkt.
Alt hetta í lítla loynikrókinum í Norðuratlantshavi: Paradísinum Føroyum!

Stættamunurin økist
Mikukvøldið var stórt tiltak í Miðlahúsinum, har nýggj kanning um korini hjá støkum uppihaldarum í Føroyum varð avdúkað.
Eitt fullsett hús, harímillum eisini fýra politikarar, lýddi á skakandi føroyska veruleikan, tá tær báðar Siri Hansen og Annika Antoniussen, sum báðar hava lisið Cand. Ped. Soc á Danmarks Pedagogiske Universitet, greiddu frá úrslitunum av kanningini.
Sambært teimum er hugburðurin í Føroyum sum heild, at her er onki fátækradømi, og at familjan altíð traðkar til, tá ringast veit við.
- Men, tá samfelagið á hendan hátt skákar sær undan vælferðarábyrgdini og leggur hana yvir á familjurnar, er vandi fyri, at munurin millum fátøk og rík bara økist, sigur Annika Antoniussen, sum í hesum sambandi vísir á, at polariseringin, ella stættamunurin, uppstendur, tá tað er upp til familjurnar einsamallar at taka um endan.
- Tí øll hava bara ikki hasa familjuna við yvirskoti til at hjálpa vaksnum børnum og barnabørnum, sigur hon.

Hava tvey og trý størv
Alt hetta, í smáum føroyskum barnafamiljum við bert einum forsyrgjara.
Familjum, ið sum oftast búgva bíliga til leigu hjá privatum útleigarum, og sum hvørja løtu kunnu verða settar á gøtuna.
Og ikki í alkaholiseraðum, sjúkum ella á annan hátt veikum familjum, men hjá hartarbeiðandi og útbúnum vakssnum forsyrgjanum, sum ofta hava bæði tvey og trý størv fyri at fáa ráð til mat.
Tað eru í øllum førum 1.000 stakir uppihaldarar í Føroyum, og roknað verður við, at tað í minsta lagi eru 500 børn, sum liva í fátækradømi.
Í kanningini hava Siri Hansen og Annika Antoniussen tosað við 22 stakar uppihaldarar kring alt landið. Av teimum vóru fýra stakir pápar.
Í kanningini verður staðfest, at ein stakur uppihaldari skal forvinna í minsta lagi 30 prosent meira enn onnur, fyri at fáa tað at mæla runt. Sostatt skuldu tær heilt upp á eina inntøku á 42.000 krónur um mánaðin, áðrenn staki uppihaldarin sjálv/ur metti, at viðkomandi hevði nóg mikið.

Børnini líða
Hesi 500 børnini líða neyð. Ikki afrikanskt fátækradømi, men lutfalsligt fátækradømi, sum tað verður rópt í okkara parti av heiminum.
Hetta er fátækt millum miðalhampaborgarar, sum kann elva til sosiala avbyrgjan, marginalisering og negativan sosialan arv hjá børnunum. Fyribrigdi, ið vanliga ikki verða góðtikin í skandinaviska vælferðarsamfelagnum. Men eftir øllum at døma í Føroyum.
Í kanningini um stakar uppihaldarar greiða foreldrini frá, at tað ringasta er ikki, at tey sjálvi mangla eitt sindur her og har. Nei, tað ringasta er, at børnini líða undir, at ráðini eru ongantíð til tað, sum onnur børn fáa. At børnini altíð skulu vera við undirlutan. Ongantíð sleppa at ferðast og at hava positivar upplivingar, sum tey kunnu deila við hini børnini. At tey ikki eiga leikur ella lutir, sum til dømis teldu, fartelefon, spælimaskinur, rulluskoytur og so framvegis.
Børnini hjá støkum uppihaldarum skilja seg burturúr rúgvuni, tí tey fáa ongantíð nýggjar, fínar leikur, sum er vælumtóktar millum hini. Leikur og upplivingar, sum eru so umráðandi fyri at kunna luttaka í sosialum virksemi saman við vinfólki.
- ..sum støk mamma havi eg ikki ráð at keypa teimum Playstation ella Nintendo DS o.s.fr.. grannagentan, sum dóttirin spælir við, eigur bæði Nintendo, Playstation og egna teldu, hóast hon er bert 5 ár. Dóttir mín dugir enn ikki at tendra eina teldu, fortelur ein mamma.
Avleiðingin av, at barnið hevur ikki atgongd til teldu kann gerast, at barnið lærir ikki at brúka hana, tí tað sær ikki foreldrið brúka teldu.
- Materiella undirskotið kann hava avleiðingar fyri menningina og sosiala lívið hjá barninum. Eitt barn skal ikki altíð hava tað nýggjasta nýggja, men tað skal heldur ikki altíð vera sama barnið, sum onki fær, siga tær báðar, Siri Hansen og Annika Antoniussen í høvuðsuppgávuni.

Skúlin ikki fyri fátøk
Men fíggjarliga trongstøðan í heiminum hevur ikki bara avleiðingar fyri materiella ríkidømið. Eisini í mun til upplivingar og tiltøk merkja familjurnar stóran mangul. Hetta hevur eisini við sær, at børnini mugu avlýsa sosial tiltøk.
Í kanningini nevna tær eitt nú hetta við, at spara upp til ferðir í skúlanum. Hetta kann vera sera trupult hjá einum støkum uppihaldara. Um viðkomandi til dømis hevur trý børn, sum skulu rinda 300 krónur á konto um mánaðin, so ber tað als ikki til, tá tiltøkupenginurin til mat, klæðir og alt annað kanska liggur úr 1.500 upp í 3.500 krónur um mánaðin.
- Um skúlin er fyri øll, eigur hann eisini at taka atlit til, at øll hava ikki ráð til at ferðast við skúlanum. Hetta er eitt mál, sum skúlamyndugleikarnir áttu at hugt nærri at, segði Siri Hansen á fundinum í Miðlahúsinum mikukvøldið.
Eisini í sambandi við onnur sosial tiltøk eru hesi børnini við sviðusoð. Til dømis í sambandið við føðingardagar, har skúlin viðhvørt hevur eina reglu um, at allur flokkurin skal verða boðin í føðingardag. Øll hava ikki ráð at bjóða so nógvum børnum, men til dømis bara dreingirnar.

Ikki ráð til føðingardagar
Eitt er at halda føðingardagar. Eitt annað er at luttaka í føðingardøgum ella konfirmatiónum, har tú hevur gávu við. Hetta kann eisini vera ein tyngjandi postur í fíggjarætlanini, og kann avleiðingin lættliga vera, at børnini ella familjan meldar avboð.
- .. eg droppaði konfirmatiónirnar í ár, tí eg hevði ikki ráð, sigur ein mamma í kanningini.
Avleiðingin av hesum kann vera, at frammanundan sperdu familjurnar isolera seg. Og tað er serliga óheppið, tí tað frammanundan er avmarkað, hvussu nógv stakir uppihaldarar koma út millum onnur fólk.

Ikki bíligari á bygd
Í kanningini um stakar uppihaldarar verða fleiri mytur um stakar uppihaldarar avlívaðar. Ein teirra er, at tað er nógv bíligari at búgva úti á bygd, um tú ert fátækur. Her siga tær báðar, at veruleikin er, at støku uppihaldararnir úti á bygd hava akkurát líka lítið eftir, tá alt er goldið, sum tey á stórplássum. Hetta kemst ofta av, at neyðugt er at hava bil fyri at koyra millum bústað, ansingarstovn og arbeiði, og busssambandið er ov óregluligt.

Danska alternativið
 At Danmark altíð er eitt alternativ til stokkutu tilveruna í Føroyum er ein veruleiki, sum vit ikki koma uttanum. Í hesum sambandi vísa tær báðar á, at viðurskiftini í Føroyum eru fleiri ferðir verri enn niðri, har veitingarnar sum heild eru hægri, prísstøðið væl lægri, og bústaðarmarknaðurin lagaður til, so hann eisini hóskar til tey, sum ikki fáa játtað bústaðarlán í bankunum og tíansheldur ikki fáa rentustuðul frá landinum.
So samanumtikið er fíggjarliga byrðan nógvar ferðir tyngri her á landi enn í Danmark. Hetta er helst eisini orsøkin til, at so nógvar kvinnur í bestu árum mangla í her á landi, verður sagt.

Børn við lægri status
 Samanumtikið vísa tær báðar, Siri Hansen og Annika Antoniussen á, at støku foreldrini hava ikki so ilt av, at tey sjálvi mangla ymiskt. Tað ringasta er, at børnini líða undir vantandi fíggjarligu orkuni, og at hetta kann ávirka børnini, so tey fáa ikki góðan og fjølbroyttan kost, at tey eiga ting, sum geva status millum hini børnini, umframt, at tað ávirkar børnini sosialt.
Í niðurstøðuni í kanningini vísa tær báðar á, at hesin bólkur í stóran mun er politiskt forsømdur í Føroyum, og at tiltøkini á hesum økinum eru alt ov tilvildarlig. Tær kundu tí hugsað sær ein meira miðvísan sosialpolitikk, sum tók atlit til, at allir føroyingar hava ikki eitt familjunetverk, sum kann lyfta uppgávuna hjá vælferðarsamfelagnum.
Harumframt koma tær við fleiri ítøkiligum uppskotum til politisk tiltøk, sum høvdu bøtt um livikorini hjá støkum uppihaldarum. Vit kunnu tríva í nøkur teirra: Bústaðarpolitikkurin, ella mangulin upp á sama, her á landi. Barnapeningurin, ið kundi verið hægri, tá hugsað verður um, at eitt barn í miðal kostar einar 4.000 kr. um mánaðin. Tey 40 prosentini, sum hitt foreldrið fær endurgoldið fyri goldnan barnapening, kundi farið til barnið. Markið fyri at fáa rætt til frípláss kundi verið minkað, og barnafrádrátturin kundi verið hækkaður. Harumframt er ein stórur sosialpolitiskur trupulleiki her á landi, at hvørki vitan ella gransking er nøktandi, og at hetta økið eigur at verða útbygt sum skjótast.

Dagurin er bjargaður, um eg finni eina 20 krónu

Góðu stigtakarar til tiltakið "Í menniskjum góður tokki"

Eg fari at takka tykkum fyri hetta tiltak, sum eg vóni, at øll taka væl ímóti.

Eisini taki eg mær tað frælsið at leggja nakrar greinir út um fátækt í Føroyum anno 2010.

Greinirnar skrivaði eg til Sosialin í apríl í ár.

Mikil orðadráttur stóðst av skrivingini. Einamest tí summi vilja vera við, at fátøku familjurnar duga ikki at húsast við pengunum.

Fyrra greinin verður løgd út í dag. Hin seinna í morgin.

Greinirnar byggja á stóra livikorskanning um evnið.

--

Dagurin er bjargaður, um eg finni eina 20 krónu

Hóast Beinta og Inger, sum báðar eru stakir uppihaldarar, arbeiða fulla tíð, kemur tað meiri enn so fyri, at tær hava ikki ráð til mat. Hjá tí almenna er ongin hjálp at heinta, so tær liva av olmussum og takka Gudi fyri eitt gott netverk.

Av Rigmor Dam

Heilt erligt – fá tær bara ein ríkan mann.. ella ein sjómann.

Hendan setningin hava tær báðar, Inger Olsen og Beinta Lundsbjerg, sum báðar eru stakir uppihaldarar, ofta fingið slongjandi í høvdið, tá tær hava kært seg um penganeyð.

Tí í Føroyum tosar man ikki um pengar. Og slett ikki um egnar pengar – ella mangul upp á pengar.

Man kann jú bara lata vera við at vera einsamøll, tykist hugburðurin at vera. Tað hava tær báðar kvinnurnar mangan kent á sær, tá harðast hevur leikað á.

- Halda tey, at man bara skal fáa sær ein mann, tí hann eigur pengar? Nei, eg vil hava ein mann, sum eg elski, sigur Inger, sum er einsamøll við 6 ára gomlu dóttrini, eftir at hon og fyrrverandi maðurin fóru hvør til sítt fyri nøkrum árum síðani. Seinastu tvey árini hava hon og dóttirin búð fimm ymsa staðni í Eysturoynni, tí tað er so dýrt at leiga. Nú hava tær funnið eina íbúð fyri 3000 krónur umframt el og hita, og lægri verður ein húsaleiga valla í Føroyum í dag.

Dýrt at skiljast

Men hví hava Inger og Beinta ongar pengar? Tvær sterkar, útbúnar kvinnur í bestu árum við almennum fulltíðarstørvum og eyka størvum, tá tey eru tøk.

- Tað er jú bara ein inntøka til alt. So tað sigur seg sjálvt, at korini eru trong. Ein stakur uppihaldari skal rinda fullan prís fyri alt, sum onnur eru tvey um at gjalda. So sum telefon, leigu, tryggingar, kringvarp, dagstovn, sev og olju. Og børnini skulu eisini hava sítt, forklárar 30 ára gamla Beinta, sum, eins og vinkonan Inger, hevur nøkur smærri lán at dragast við í sambandi við skilnaðin.

Tær vísa í hesum sambandi á, at hjá næstan øllum er tað rættiliga kostnaðarmikið at skiljast, tí partarnir mugu keypa hvønn annan út ella selja hús og bil við missi.

Ikki pengar til mat

Hon hevur 1500 krónur eftir til mat, klæðir og frítíð, tá føstu útreiðslurnar eru goldnar. Skrivstovukvinnan Beinta. Og vinkonan Inger, sum er fólkaskúlalærari, hevur millum 2-3.000 krónur eftir.

- Øll orkan fer til at spekulera upp á, hvussu eg fái pengarnar at røkka. Hvørt einasta oyra fer til mat, og har er ikki ein króna til nakað sum helst annað. Hetta lívið er sum at ganga á nálum, forklárar Beinta.

- Eg verið so himmalska fegin, tá eg finni eina 20 krónu í botninum á taskuni ella í einum lumma. So meti eg, um hon skal fara til breyð ella mjólk. Rokni út, hvat heldur longst og kostar minst. Eisini so sonurin kann fáa ein hampiligan matpakka við í barnagarðin, sigur hon.

Tær báðar uppliva meiri enn so, at peningur er ikki til mat. Tí takka tær eisini Gudi fyri, at familja og vinir traðka til, bæði peningaliga, men eisini á annan hátt, so tað heila ikki verður so tungt.

Tí tað er so hundadýrt at liva í Føroyum. Tað eru tær samdar um. Serliga fyrst í mánaðinum, tá pengar enn eru á kontuni og alt manglar har heima, so sum vesipappír, sjampoo, tannkrem, kryddarí og matpakkapappír. Tá alt er fylt upp aftur, er lønin uppi.

- Man kemur ikki undir 300 krónur fyri eitt innkeyp, sigur Inger, sum ikki hevur keypt sær eitt nýtt plagg í meiri enn tvey ár. Men hon dugir at síggja væl út, tí hon hevur lært seg at vera kreativ. Okkurt fær hon frá familjuni og annað verður lænt frá góðum vinkonum.

Kunnu ikki luttaka

Men eitt er, at tær fáa ikki pengarnar at røkka til tað dagliga, og at øll orkan fer til at finna loysnir.

Eitt annað, sum tær báðar dragast við, eru sosialu avleiðingarnar av at liva í tí, sum vit kundu rópt “lutfallsligum fátækradømi”.

Hetta merkir, at tað í stóran mun er ógjørligt at luttaka í tí, sum onnur halda vera natúrligt. Og vit biðja tær koma við nøkrum dømum um ymiskt, sum tær ikki hava ráð til vegna peningatrot.

Inger greiðir soleiðis frá:

– So siga vinkonurnar “Skulu vit ikki fara ein hugnaligan túr til Suðuroyar um vikuskiftið..”, og man situr bara har og hugsar: Hvussu skal eg nakrantíð fáa ráð til ein sovorðnan túr?

Og tær suplera hvørja aðra, meðan tær reksa upp dømini, so vit kunnu fáa ein hóming av støðuni: Hví fara til frisør, tá man kann klippa fruntin sjálv, ella bara lata frisørin “snøgga” sær hárið hvørja ferð, fyri at sleppa bíligari? Hví keyp nýtt, tá til ber at keypa klæðir í Blákross – ikki fyri stuttleika, men av neyð? Ella bara fara inn á dansistøð, har inngongdin er ókeypis, og so at nippa til somu sodavatnina alla náttina.. og ongantíð at kunna luttaka í einum shoppingtúri, og so slett ikki, um leiðin fer av landinum. Ella altíð at noyðast at keypa tað bíligasta til heimið, sum tí ongan stíl hevur.. ja, dømini eru mong.

- Eg og sonurin hava ongantíð ferðast saman. Tað kundi eg hugsað mær at roynt, tí vit hava øll gott av at koma burtur frá tí heila viðhvørt, sigur Beinta, meðan hon suffar:

- So vit verða bara verandi her í Føroyum.

Sálarliga tyngjandi

Sálarliga hevur tað eisini avleiðingar, at liva á so bíliga í Føroyum, her fólk vanliga látast at hava ráð til alt.

- Tað kennist slítandi og strævið og órættvíst og irriterandi altíð at vera í trongum skóm fíggjarliga. Og tað er eyðmýkjandi ikki at kunna klára seg sjálva sum 36 ára gomul, sigur Inger, sum eisini er farin at óttast støðuna á arbeiðsmarknaðinum, nú nógvar sparingar eru fráboðaðar innan skúlaverkið.

Av tí, at hon ikki er í føstum starvi, ber hon ótta fyri at missa starvið sum lærari. Hetta er eisini ein tyngjandi oman á fíggjarligu trongstøðuna.

- Tey, sum hava tvær inntøkur siga ofta: Vit hava heldur ongar pengar. Men hvat skal eg brúka tað til, tí tey hava ofta dupult so nógv sum eg, sigur hon eitt sindur firtin.

Og tær tosa um skommina og skuldarkenslurnar mótvegis børnunum, at tað ongantíð eru pengar til nakað, og at alt tað, sum børnini fáa av leikum, klæðum og stuttligum upplivingum ofta kemur frá øðrum.

- Tað er so sárt at tosa um, tí tað ringasta hjá einum foreldri er, ikki at megna at syrgja fyri barninum. Men tað kann eg ikki altíð, og tí verið eg so kedd innií, sigur Beinta.

Og tær nevna sálarliga trýstið av at vera einsamøll við allari ábyrgdini.

- Tá man er tvey, er man eisini saman um alt tað trupla, og kann tosa saman um tað. Men tosar tú við onnur enn tey nærmastu, ert tú bara eitt grenj, sigur Beinta.

Viðfarnar sum brotsmenn

Inger og Beinta siga seg ofta kenna seg sum forbrydarar. Bæði mótvegis øðrum fólkum og myndugleikunum.

Serliga uppliva tær, at tosingarlagið kann vera bæði særandi og eyðmýkjandi.

- Eg kundi hugsað mær at møtt meira forstáilsi – og ikki at verða móttikin sum ein kriminell, bara tí eg eri stakur uppihaldari, sigur Beinta, sum heldur summi fólk vera rættiliga fordømandi móti einligum foreldrum.

Inger leggur afturat:

- Til dømis, um eg sigi við onkran, at hatta havi eg ikki ráð til. So fær man hatta eygnabráið, sum ferðast niðri frá skónum og upp til hárið, líkasum fyri at siga, hmmm.. tað er væl eisini ein spurningur um raðfesting, tí tú sært ikki út til at mangla nakað. Ella, sum ein segði: Men tú hevur ráð til brúntkrem. Heilt erligt, hvussu lágt kunnu fólk seta seg sjálvi? spyr Inger.

- Og so siga fólk: Tú mást bara spara og raðfesta! Men har er onki at spara ella at raðfesta við, sigur Beinta.

- Og so tosa tey um at hava uppsparingar, flennir Inger.

Niðrandi móttøka

Tær báðar kvinnurnar hava verið í sambandi við myndugleikarnar, tá tær brádliga stóðu einsamallar við forsyrgjaraskyldu.

Men tær hava ikki rætt til nakra hjálp, hvørki til bústað, ferðing ella barnaansing, tí tær forvinna fulla løn sjálvar.

- Tá eg varð skild, stóð eg á berum. Tá kravdi Almannastovan, at skuldi eg gera mær nakra vón um hjálp, mátti eg ikki hava bil, men taka bussin. Men so hevði eg ikki sloppið til arbeiðis, sigur Beinta. Hetta var ikki minst galdandi fyri Inger, sum búði í Fuglafirði og arbeiddi á Toftum.

- Busssambandið í Eysturoynni er soleiðis, at tað passar ikki millum bygdirnar, til dømis at avlevera barn á dagstovni, at fara til arbeiðis, at keypa inn aftur og fram hvønn dag, sigur Inger.

Men tað er serliga tosingarlagið hjá starvsfólkunum í almannaverkinum, sum tær báðar fýlast á. Hesin niðrandi tónin fekk tær eisini at geva upp á hálvari leið, tí kenslan av at koma undir umsiting, ella at verða ómynduggjørdar var so lemjandi.

- Eg varð viðfarin sum ein brotsmaður. Um eg skuldi gera mær nakra vón um hjálp, kravdi sosialráðgevin millum annað at síggja allar kvittanir fyri mat fyri ein heilan mánað. Gudvitið, hvat hevði hent, um tað stóð ein pakki av Haribo á? hugleiðir Beinta, sum tó ikki kundi fáa hjálp, tí hon hevur bil!

- Tað kendist sum, at tey eru sett í starv fyri at geva okkum, sum eru komin í eina trongstøðu, sum minst. Tey eru í øllum førum ikki til fyri brúkaran og áttu at farið á samskiftisskeið, sigur hon.

Inger hevði somu uppliving, tá hon stóð á berum og flutti inn í eitt 9 fermetrar stórt kamar heima hjá foreldrunum.

- Tá vóru boðini, at um eg fann okkum eina íbúð, so setti eg meg sjálva í eina verri fíggjarliga støðu, og tí kundu tey ikki hjálpa. So tey mæltu mær í roynd og veru til at vera búgvandi heima hjá foreldrunum við barninum, sigur Inger, sum kortini valdi at flyta í eina íbúð, og tískil ikki kundi fáa hjálp.

Hendan støða hevur gjørt, at Beinta og Inger í dag eru fullkomiliga bundnar av hjálp frá familju og vinfólki.

– Vóru foreldrini ikki har, hevði eg búð í einum tjaldi, fortelur Inger.

Báðar tvær leggja dent á, at børnini mangla onki sum so, tí ommur og abbar og onnur forkela tey viðhvørt. Men sjálvar hava tær ikki ráð til nakað útyvir mat.

Freistandi at flyta

At tær ikki eru farnar av landinum fyri langari tíð síðani, kemst helst av, at tær hava góð netverk og samstarva væl við fyrrverandi menninar, sum hava børnini aðruhvørja viku. Tey hava felags foreldramyndugleika, og tað riggar væl.

Higartil hava tær havt eyka størv um kvøldarnar, tá børnini eru hjá pápunum. Men kreppan tók arbeiðsplássini, so nú er onki eyka starv at finna á Skálafjørðinum, har tær liva og virka.

- Eg havi heilt sikkurt langt síðani verið farin, um tað ikki var tí, at hetta er heimstaðurin hjá dóttrini, og her hevur hon øll síni kæru, umframt pápan, sigur Inger. Beinta hevur búð niðri fyrr, men tað er ikki nakað hon saknar.

- Men, tá tað kemur til at fíggjarliga, so er tað sjálvandi freistandi at fara, tí man hoyrir um stakar uppihaldarar, sum fáa nógvar ferðir meira har, sigur hon og leggur afturat:

- Tað kann ikki vera rætt, at man skal noyðast at flyta av landinum, tá man hevur útbúgving og fulltíðarstarv. Eg skilji væl, um fólk halda tað vera løgið, at tað ikki ber til at liva sum stakur uppihaldari í Føroyum, uttan at liva av olmussu frá øðrum - og tað siga tey eisini ofta hart ...

Lesiløta í Trapputún

 

Lívgandi lesiløta áðrenn songartíð.
Bæði trongja til eitt bað.
Vil ikki órógva tey,
so gotter.
Fari bara at svimja við teimum í morgin.
So verða tey
so deiliga rein
og sunn
og glað
og troytt
og svong
áðrenn tey setast at lesa í annaðkvøld
so deiliga rein
og sunn
og glað 
og troytt
og mett
og lesiklók av lesibók

Pylsur á rull

Hesaferð var tað eitt lamb og ein gimbur, sum komu ov nær hvassasta knívinum í køkinum.

Pylsurnar eiga nú fýra dagar í saltlaka til góðar, áðrenn tær verða kókaðar og lagdar undir farg.
Sig so tað, at gamla dugur ikki at rulla. Seinast bollar, nú pylsur. Hvat verður tað næsta? Ikki siggarettir, men kanska ein banka??

Reyði frakkin

Sum tey flestu helst vita, so havi eg ein veikleika fyri reyðum frakkum.
Hesin er penur:)